Tầm quan trọng của việc hiểu các thuật ngữ trong chạy bộ
Chạy bộ là một môn thể thao mang lại rất nhiều lợi ích cho sức khỏe. Thời gian gần đây, chạy bộ đang ngày càng phổ biến hơn và được mọi người trên toàn thế giới yêu thích.
Chính vì vậy, việc hiểu những thuật ngữ chạy bộ rất quan trọng, đặc biệt đối với người mới bắt đầu. Nắm rõ các thuật ngữ này sẽ giúp bạn tăng cường hiệu quả luyện tập và ngăn ngừa chấn thương.
Bài viết hôm nay Wikithethao sẽ tổng hợp thuật ngữ chạy bộ cơ bản và phổ biến cho người mới bắt đầu.
Tổng hợp các thuật ngữ chạy bộ cơ bản
1. Thuật ngữ về cự ly và địa hình trong chạy bộ
1.1. 5K, 10K, 21K (Half Marathon), 42K (Full Marathon)
Đây là những thuật ngữ trong marathon chỉ độ dài quãng đường của một cuộc thi chạy. Cự ly chạy bộ càng lớn đòi hỏi kỹ thuật và trình độ tập luyện cao hơn.
- 5K: chỉ khoảng cách chạy bộ 5 km. Đây là cự ly phổ biến nhất trong cách cuộc thi và phù hợp với người mới bắt đầu.
- 10k: tương tự như 5k, 10k chỉ quãng đường thi đấu 10km. Đây cũng là một khoảng cách phù hợp cho người mới bắt đầu nhưng thử thách hơn một chút so với 5k.
- 21k: là cự ly 21 km hay còn được biết đến với tên gọi Half-Marathon (bán Marathon). Đây là một thử thách tương đối lớn cho người chạy bộ nên thường phù hợp hơn với runners nhiều kinh nghiệm.
- 42k: hay Full-Marathon là cự chạy bộ đầy thử thách và dành cho những vận động viên chuyên nghiệp. Đây cũng là một trong những mục tiêu lớn của nhiều người chạy bộ, đòi hỏi thể lực, kỹ thuật tốt cũng như tâm lý vững chắc dám đương đầu trước khó khăn.
1.2. Road
Thuật ngữ Road chỉ hoạt động chạy bộ diễn ra địa hình bằng phẳng. Địa điểm chạy road thường là những con đường trong thành phố, khu dân cư, công viên hoặc thậm chí là đường quốc lộ.
Đây là một trong những loại chạy phổ biến nhất và không đòi hỏi kĩ thuật cao. Do đó, nó phù hợp với tất cả mọi đối tượng, từ người mới bắt đầu cho đến những người chạy bộ chuyên nghiệp.
1.3. Trail
Khác với Road, chạy Trail chỉ việc chạy trên các đường mòn tự nhiên hoặc địa hình núi. Các đoạn đường trong chạy trail có độ khó và độ dốc cao hơn so với đường chạy trên đường nhựa, thường bao gồm các đoạn đất đá, đất cát,.. cũng như các đoạn đường lên dốc xuống dốc đặc biệt khó khăn.
Vì cung đường chạy khá là thử thách nên chạy Trail đòi hỏi đối tượng tham gia phải biết kỹ thuật chạy bộ và có thể lực nhất định. Đổi lại, khi thử sức với chạy Trail, bạn sẽ được ngắm nhìn khung cảnh thiên nhiên hùng vĩ và có thêm nhiều trải nghiệm thú vị.
1.4. Track
Thuật ngữ Track chỉ đường chạy trong sân vận động, một vòng dài 400m.Chạy Track là chạy bộ trên sân vận động. Khi thi đấu, bạn có thể chạy ¼ vòng track (tức 100m) đến 25 vòng track (10.000m).
1.5. Ultra Marathon
Ultra Marathon hay còn được biết đến với tên gọi siêu marathon là cự ly chạy siêu dài. Khoảng cách ấy lên tới 50, 70, 100km… và là một thử thách rất lớn đối với vận động viên chạy bộ.
2. Thuật ngữ chạy bộ liên quan đến tốc độ và nhịp độ
2.1. Pace
Pace là thuật ngữ chỉ tốc độ chạy trên một quãng đường cụ thể. Pace trong chạy bộ được đo bằng đơn vị thời gian trên đơn vị khoảng cách, ví dụ phút trên mỗi dặm hay phút trên mỗi kilomet.
Bạn có thể tính toán pace của mình bằng cách sử dụng đồng hồ chạy bộ hoặc app chạy bộ trên điện thoại di động.
2.2. Cadence
Thuật ngữ Cadence (nhịp bước chạy) chỉ số lần bàn chân tiếp đất khi chạy trong một phút. Ví dụ trong 1 phút nếu chân bạn tiếp đất 150 lần thì chỉ số cadence của bạn là 150/phút.
Chỉ số Cadence càng cao chứng tỏ tốc độ chạy của bạn càng nhanh. Nhịp chân cao hơn có thể giúp cải thiện hiệu suất chạy bộ và giảm nguy cơ chấn thương.
2.3. Stride
Trong tiếng Anh, “stride” mang nghĩa là sải chân. Stride được dùng để chỉ một bài tập mà vận động viên chạy bộ sử dụng trong quá trình khởi động hoặc sau khi kết thúc buổi tập.
Đây là loại bài tập chạy ngắn và nhanh có thể giúp bạn cải thiện tốc độ của mình.
2.4. Interval
Thuật ngữ Interval nói về phương pháp chạy biến tốc. Hiểu đơn giản là bạn sẽ chạy với các tốc độ khác nhau, từ cao sang thấp và ngược lại.
Việc chạy xen kẽ giữa các đoạn nhanh với các đoạn chạy chậm hoặc đứng yên cho phép bạn dàn trải sức lực hợp lý cho toàn bộ đường đua.
2.5. Tempo Run
Tempo Run là chạy với tốc độ cao hơn mức trung bình và phải duy trì tốc độ liên tục trong vòng 20 – 60 phút. Kiểu tập chạy này thường được luyện tập khi bạn muốn đạt được mục tiêu về tốc độ và duy trì trong một khoảng thời gian nhất định.
2.6. Easy Run
Easy Run là một buổi chạy bộ nhẹ nhàng, mang lại cảm giác thoải mái và thư giãn. Hình thức chạy ngày giống như việc tập thể dục hằng ngày, cho phép bạn trò chuyện khi đang chạy.
Easy Run giúp nâng cao sức bền, duy trì thể lực và hỗ trợ trong việc phục hồi sau những buổi chạy hoặc tập luyện nặng. Thực hiện Easy Run là thời gian lý tưởng để bạn lắng nghe cơ thể mình, nạp lại năng lượng.
2.7. Drill
Drill là bài tập với phương pháp lặp đi lặp lại hướng đến cải thiện một kỹ thuật cụ thể. Việc lặp lại nhiều lần nhằm sửa lỗi, góp phần nâng cao hiệu quả luyện tập và phòng tránh chấn thương.
2.8. VO2 Max
VO2 Max là chỉ số đo lượng oxy tối đa mà cơ thể hấp thu trong khi vận động. VO2 Max càng cao chứng tỏ rằng bạn vận động càng hiệu quả, sức mạnh và sức bền càng được thể hiện rõ rệt.
2.9. Heart Rate
Nếu như VO2 Max là chỉ số về lượng oxy thì ta có Heart Rate thể hiện nhịp tim khi vận động. Heart Rate được tính bằng các thiết bị đo nhịp tim như đồng hồ chạy bộ, app trên điện thoại hay máy chạy bộ.
3. Thuật ngữ về luyện tập chạy bộ
3.1. Warm-up
Warm-up là bài tập khởi động trước khi luyện tập hoặc thi đấu. Đây là một phần quan trọng đối với tất cả các môn thể thao chứ không chỉ riêng chạy bộ.
Mỗi bài khởi động chỉ mất khoảng 5-10 phút nhưng lại mang lại hiệu quả lớn, tránh tình trạng chuột rút khi thi đấu. Ngoài ra, khởi động còn giúp điều hòa nhịp tim, ổn định hơi thở, tăng lượng máu lưu thông đến cơ bắp.
3.2. Cool-down
Cool Down là một phần không thể thiếu trong quá trình tập luyện. Đối lập với Warm-up (khởi động), Cool-down là những bài tập giãn cơ nhẹ nhàng được thực hiện sau khi kết thúc buổi tập, giúp cơ thể trở lại trạng thái bình thường.
3.3. Base Run
Thuật ngữ Base Run (chạy nền) chỉ các bài tập chạy cơ bản, có cự ly từ ngắn đến trung bình với tốc độ chạy thoải mái. Tập luyện Base Run thường xuyên sẽ giúp nâng cao sức bền, cải thiện độ dẻo dai cho cơ thể. Do vậy, đây là bài tập chạy được sử dụng khá phổ biến.
3.4. Long Run
Long Run là các buổi chạy kéo dài cả về thời gian và khoảng cách so với các buổi tập luyện thông thường. Điều này đòi hỏi người chạy phải có thể lực tốt.
Long Run nhằm mục đích rèn luyện sức bền và sức chịu đựng cho cơ thể. Đây là một bài tập quan trọng cho các vận động viên chạy bộ, đặc biệt là những người tham gia các cuộc thi chạy dài như marathon hoặc bán marathon.
3.5. Cross-training
Cross-training (tập luyện chéo) là hình thức tập luyện một số bài tập khác nhau nhằm bổ trợ cho bài tập chính. Nó giúp duy trì thể lực khi luyện tập lâu dài và phù hợp với cả vận động viên chuyên nghiệp lẫn không chuyên.
3.6. Rest Day
Chạy quá nhiều có thể khiến bạn mệt mỏi hay gặp phải chấn thương. Lúc này, bạn cần Rest Days – những ngày nghỉ ngơi để cho cơ bắp có cơ hội phục hồi và tái tạo.
Bạn cũng nên dành thời gian nghỉ ngơi hoặc chỉ tập luyện nhẹ nhàng trước khi bước vào một giải chạy quan trọng.
3.7. Progressive Run
Progressive Run được hiểu là chạy tăng tốc. Trong bài tập này, người chạy sẽ bắt đầu với tốc độ tự nhiên sau đó từ từ tăng đến khi đạt được tốc độ như mong muốn.
3.8. Brick
Brick là thuật ngữ thường được dùng trong tập luyện thi đấu 2 môn phối hợp (duathlon) và ba môn phối hợp (triathlon). Bài tập Brick kết hợp hai môn trong cùng một buổi tập, đan xen những khoảng nghỉ rất ngắn.
4. Thuật ngữ trong cuộc thi chạy bộ
4.1. BIB
BIB là số báo danh của các vận động viên tham gia giải chạy. Trên mỗi BIB có thông tin quan trọng về thí sinh đó cũng như thông tin về cuộc thi.
BIB giúp cho ban tổ chức dễ dàng trong việc quản lý vận động viên tham gia và đảm bảo thành tích được ghi nhận công bằng nhất. Ngoài ra màu sắc của BIB dùng để phân loại cự ly thi đấu.
4.2. DNF
DNF là viết tắt của cụm từ “Did not finish”, mang nghĩa không hoàn thành cuộc đua. Trong chạy bộ, các vận động viên DNF bởi nhiều lý do cả khách quan lẫn chủ quan.
4.3. DNS
DNS viết tắt cho cụm từ “Did not start” nghĩa là không xuất phát. DNS thường dùng để chỉ những người đã đăng ký thi đấu nhưng không chạy.
4.4. Personal Best (PB) / Personal Record (PR)
Personal Best (PB) hay Personal Record (PR) là thành tích cá nhân tốt nhất của một vận động viên. Các runner sẽ lấy kỷ lục của mình để làm mục tiêu phấn đấu, nâng cao thành tích qua mỗi lần luyện tập và thi đấu.
4.5. Start Line
Start Line là điểm xuất phát của mỗi cuộc thi chạy. Các vận động viên sẽ đứng cùng nhau trong tư thế sẵn sàng, đợi hiệu lệnh và bắt đầu chạy về phía trước. Lúc này thời gian thi đấu sẽ bắt đầu được tính.
4.6. Finish Line
Finish line (đường về đích) là điểm kết thúc một cuộc thi chạy. Đây cũng chính là đích đến mà các vận động viên hướng tới trong suốt quá trình tham gia thi đấu. Khi vượt qua finish line chứng tỏ họ đã hoàn thành cuộc đua và thời gian của họ sẽ được ghi lại.
4.7. Triathlon
Triathlon là môn thể thao ba môn phối hợp được thực hiện lần lượt theo thứ tự: bơi lội – đạp xe – chạy bộ. Cuộc thi sẽ diễn ra liên tục trong khoảng 10 tiếng mà không có sự nghỉ ngơi giữa các môn. Do vậy, đây được xem là cuộc thi khó khăn nhất trên thế giới.
4.8. Duathlon
Duathlon là môn thể thao kết hợp giữa hai môn: chạy bộ và đạp xe. Cuộc thi đấu hai môn phối hợp này thường được tổ chức theo hình thức chạy bộ – đạp xe – chạy bộ và người chơi sẽ phải hoàn thành ba phần liên tiếp này.
5. Các thuật ngữ về chạy bộ khác
5.1. Runner
Runner là thuật ngữ để chỉ những người chạy bộ nói chung. Họ có thể là vận động viên chuyên nghiệp hoặc không chuyên, thậm chí là những người chạy bộ tập thể dục để rèn luyện sức khỏe.
5.2. Jogging
Jogging là một hình thức chạy bộ với cường độ thấp nhằm mục đích cải thiện thể chất và duy trì sức khỏe. Người chạy thường thực hiện Jogging một cách thư giãn chứ không bị áp lực bởi mục tiêu nào cụ thể.
5.3. Recovery
Recovery là bài tập phục hồi dành cho những ngày sau khi tập luyện nặng hoặc tham gia thi đấu. Điều này giúp cho các cơ bắp có cơ hội hồi phục và tái tạo, đồng thời duy trì thói quen chạy bộ mà vẫn đảm bảo cơ thể được nghỉ ngơi đúng cách.
5.4. Hydration
Hydration chỉ việc bù nước và khoáng chất cần thiết cho cơ thể. Điều này sẽ giúp cho cơ thể thoải mái trong khi chạy, tăng sức bền và hạn chế xuống sức nhanh chóng.
5.5. Nutrition
Nutrition được hiểu là chế độ dinh dưỡng. Ăn uống đúng cách là một điều quan trọng để cơ thể có đủ năng lượng cho những cự ly chạy dài.
5.6. RICE
RICE là từ viết tắt của phương pháp sơ cứu 4 bước khi gặp chấn thương thể thao: Rest (nghỉ ngơi), Ice (chườm đá), Compression (băng ép), Elevation (kê cao vị trí chấn thương).
Phương pháp sơ cứu RICE là biện pháp xử lý nhanh chóng khi gặp chấn thương trong tập luyện và thi đấu.
5.7. Chafing
Chafing chỉ việc bị kích ứng da do ma sát khi chạy bộ. Hiện tượng này thường xuất hiện ở đùi, nách hoặc ngực và gây ra sự khó chịu cho nhiều người chạy bộ.
5.8. Blister
Blister có nghĩa là phồng rộp da, đặc biệt là ở phần bàn chân của các vận động viên chạy bộ. Đây là một phản ứng phổ biến của cơ thể khi da ma sát với các bề mặt tiếp xúc như giày hoặc tất.
5.9. Shin Splint
Thuật ngữ Shin Splint đề cập đến những cơn đau xảy ra ở cẳng chân trong khi chạy. Cẳng chân đau do chịu lực tác động lặp đi lặp lại. Nó có thể làm ảnh hưởng tới các hoạt động hằng ngày.
Trong bài viết trên, Wikithethao đã tổng hợp khá đầy đủ các thuật ngữ chạy bộ cơ bản và phổ biến cho người mới bắt đầu. Hi vọng những thông tin ấy sẽ hữu ích cho bạn. Chúc bạn sức khỏe và hẹn gặp lại trong những chuyên mục thể thao tiếp theo cùng Wikithethao.
