Môn bóng chày là một môn thể thao rất nổi tiếng ở Mỹ và một số nước Châu Âu, tại Châu Á thì có một số quốc gia cũng rất hâm mộ bộ môn này như Nhật Bản, Đài Loan…tuy du nhập về Việt Nam không lâu nhưng bộ môn này đã rất được giới trẻ yêu thích.
Tham khảo thông tin trên mạng thì có thể thấy. Những kiến thức như luật bóng chày, cách chơi bóng chày và các thuật ngữ của bộ môn này cũng khá hạn chế, rất khó để các bạn tiếp cận thông tin . Chính vì vậy ngày hôm nay wikithethao.com sẽ cùng các bạn tìm hiểu chi tiết hơn về bộ môn thể thao này các bạn nhé.
Lịch sử môn bóng chày
Bóng chày có tên tiếng anh là Baseball và tiếng nhật là 野球. Nguồn gốc của bộ môn thể thao này còn có khá nhiều những tranh cãi nhưng thường thì bộ môn này được biết đến như được hình thành và phát triển mạnh nhất tại nước Mỹ vào đầu những năm 1800.
Hầu hết người dân mỹ hâm mộ bóng bầu dục bóng chày và bóng rổ hơn cả bóng đá bởi vì theo những phân tích thì bộ môn thể thao này hội tụ rất nhiều yếu tố như: Sự tinh tế, thể lực, khả năng bao quát cũng như óc chiến thuật.
Sau khi phát triển mạnh tại Hoa Kỳ thì sức ảnh hưởng của bộ môn thể thao bóng chày đã lan rộng tới những quốc gia khác trên khắp thế giới như các nước Canada, Mexico, Nhật bản, Đài Loan….và được người dân tại các quốc gia này rất ủng hộ và yêu thích.
Tại Việt Nam hiện nay bộ môn này đang được giới trẻ rất quan tâm và mong muốn tìm về luật bóng chày cũng như cách chơi bóng chày. Để có thể hiểu được rõ hơn về luật của bộ môn thi đấu bóng chày chúng ta sẽ tìm hiểu về các thuật ngữ bóng chày sử dụng phổ biến khi thi đấu.
Các thuật ngữ bóng chày
a.Các vị trí thi đấu trong môn bóng chày
- Pitcher: Người ném bóng về phía Catcher
- Catcher: Người bắt bóng do Pitcher ném tới(Pitcher và Catcher cùng một đội đang chơi phòng ngự)
- First Baseman: Cầu thủ canh gôn số 1, có nhiệm cụ chụp lại tất cả những đường bóng ném tới từ đồng đội tại vị trí infielder.
- Second Baseman: Cầu thủ bảo vệ gôn số 2 và bắt những trái bóng từ Outfielder
- Third Baseman: Cầu thủ canh Gôn số 3 có nhiệm vụ quan trọng nhất là chụp bóng khi Batter đối thủ đánh bóng trước khi bóng chạm đất.
- ShortStop: Cầu thủ trung tâm, chuyên chơi phòng thủ
- Left Fielder: Cũng là cầu thủ phòng ngự, có vị trí ngoài sân ở bên trái
- Center Fielder: Cầu thủ phòng ngự vị trí giữa sân, có nhiệm vụ chụp bóng khi Batter đánh và quyết định ai là người chụp bóng khi bóng bay giữa các Outfielder
- Righ Fielder: Chơi phòng ngự ở ngoài sân bên tay phải
Đó là 9 vị trí trong thi đấu bóng chày”đúng theo luật chơi bóng chày”, vai trò của mỗi vị trí như thế nào chúng ta sẽ cùng tìm hiểu ở phần tiếp theo của bài viết.
b. Các thuật ngữ trong thi đấu bóng chày
- Strike & Strike out: Khi người đánh bóng Batter vung gậy đánh mà không trúng bóng hoặc đánh trúng bóng mà bóng lại bay ra ngoài vùng danh giới thi đấu thì được tính là 1 strike, nếu như có 3 strike liên tiếp thì sẽ tính là một strike out.
- Fly out: Trong trường hợp Batter bên tấn công đánh chính xác vào quả bóng nhưng bóng lại bị đội bạn(bên phòng ngự) bắt được khi bóng chưa kịp chạm đất thì được gọi là Fly out, khi xảy ra trường hợp này thì người đánh bóng sẽ bị loại.
- Ground out: khi Batter đánh trúng bóng và bóng rơi xuống đất mà để đội phòng ngự bắt được bóng và ném bóng về phía gôn trước khi Batter(Runner) chạy về tới gôn thì đó được gọi là Ground out và lúc này người đánh bóng tức Batter sẽ bị loại.
- Tag out: Khi đã đánh trúng bóng và chạy đến căn cứ mà bị đối phương người đang giữ bóng chạm vào người thì đó gọi là Tag out, khi Tag out sảy đến thì người đánh bóng tức Batter sẽ bị loại.
- Double play: Trong trường hợp cả hai người cùng bị loại khi đó được gọi là Double Play.
- Triple play: Khi có 3 người bị loại thì được gọi là Triple Play
- Foul: Khi Batter đập bóng ra bên ngoài của đường biên(vạch biên ở hai bên sân) được gọi là Foul.
- Ball: Pitcher(người ném bóng) ném bóng ra khỏi vùng của strike và Batter không đánh bóng, theo luật bóng chày thì cứ 4 lần Ball được tính là một lần Walk.
- Walk: Người ném bóng(Batter) được đi bộ lên chiếm gôn 1 sau 4 lần pitcher ném bóng lỗi hoặc bị ném bóng trúng vào người.
- Dead ball: Nếu như người ném bóng ném chúng Batter, thì Batter sẽ được Walk và khi đó được gọi là Dead Ball.
- Bunt: Trong trường hợp bóng nảy, khi người đánh giơ ngang chày ra trước vị trí bắt bóng của người bắt để đón bóng.
- Squeeze: Khi bunt có runner ở base 3
- Safe: Là thuật ngữ trong bóng chày dùng để chỉ bên tấn công đã có được gôn một cách an toàn.
- Out: Trong trường hợp Batter của đội tấn công bị loại hay khi người đánh bóng nhầm thứ tự đập bóng, hoặc đánh được về home run nhưng lại quên không dẫm được lên gôn thì đều được gọi là Out.
- Home run: khi Batter đánh bóng ra ngoài sân, trong vùng giữa hai vạch foul chạy 1 vòng quanh 3 gôn và khi về đến gôn được tính là 1 home.
- Stealth: Đây là từ dùng để chỉ hành động cướp gôn, khi bên tấn công đứng ở các gôn mà họ đã chiếm được bắt đầu chạy khi pitcher vừa ném bóng để tranh thủ cơ hội chiếm gôn tiếp theo.
- No hit và no run: Trường hợp này xảy ra khi người ném bóng không mắc bất kỳ một lỗi nào từ lúc bắt đầu cho tới khi kết thúc trận đấu.
- Perfect game: Là cụm từ dùng để chỉ một trận đấu hoàn hảo với một đội nào đó khi mà đối thủ không có dù chỉ một lần chiếm được gôn sau 9 hiệp đấu.
- Called game: Dùng để ám chỉ tình trạng một đội thua trước khi kết thúc 9 hiệp đấu theo quy định, thường là do sự khác biệt về điểm số quá lớn.
c.Các thuật ngữ về các kiểu ném trong bóng chày.
Đó là những thuật ngữ bóng chày chính thường được sử dụng và tại Việt Nam khi thi đấu cũng đều sử dụng các thuật ngữ này chứ không hề Việt hóa chúng.
Luật bóng chày cơ bản
a.Kích thước sân bóng chày tiêu chuẩn
Sân bóng chày có kích thước khá khác nhau, nhưng chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về một kích thước chuẩn thường xuyên được sử dụng trong những trận đấu bóng chày nam và nữ của các giải đấu bóng chày Mỹ.
Sân bóng chày có kích thước khá phức tạp nhưng chúng ta có thể lưu tâm tới các kích thước sau.
- Sân(base) có 4 góc được sắp xếp đều nhau thành một hình vuông và chiều dài các cạnh là 90feet = 27,4m với nam và 60feet = 18,2m với nữ.
- Phần bao quanh của cả sân có hình cánh quạt kích thước là: 99m ở hai bên(foul line) và phần cung tròn nối hai đầu của vạch giới hạn có bán kính khoảng 122m
- Các kích thước nhỏ bên trong các bạn có thể tính toán theo tỉ lệ 1 feet = 0,3048m.
b. Dụng cụ môn bóng chày theo luật chơi bóng chày chuẩn
Dưới đây là đặc điểm của những dụng cụ chính được sử dụng trong môn bóng chày như: Gậy đánh bóng chày, quả bóng chày và găng tay bóng chày là những dụng cụ bắt buộc.
_ Gậy đánh bóng chày tiếng anh là Baseball Bat:
Gậy bóng chày thường được làm từ chất liệu bằng gỗ hoặc bằng hợp kim. Có chiều dài 0,7m tới 1m, và trọng lượng không nặng quá 1kg, hình côn to dần về phía đỉnh của gậy đường kính trung bình 5cm. Phần tay cầm có chi tiết để làm tăng ma sát khi cầm.
_ Quả bóng thi đấu bóng chày tiếng anh là Baseball Vector:
Quả bóng chày bên trong được làm từ chất liệu cao su, bên ngoài phủ da hoặc cao su bên ngoài sử dụng chỉ may chắc chắn và lớp ngoài thường là màu trắng. Trọng lượng của một quả bóng khoảng 0,15kg, đường kính của quả bóng khoảng 6,8cm.
_ Găng tay bóng chày tiếng anh là baseball gloves.
Găng tay bắt bóng trong môn bóng chày được sử dụng cho các vị trí như Catcher, Pitcher và Hatter. Thường là sự kết hợp của da công nghiệp nhựa PVC mang lại sự chắc chắn bắt bóng tốt mà không ảnh hưởng tới tay.
c. Luật thi đấu bóng chày
Cơ cấu của một giải đấu bóng chày chuyên nghiệp sẽ bao gồm những liên đoàn và trong mỗi một liên đoàn sẽ có nhiều đội khác nhau thuộc một liên đoàn. Sẽ có sự sắp xếp để trong một mùa bóng các đội sẽ có sự cân bằng về số trận thi đấu, cuối mùa đội nào giành chiến thắng nhiều nhất sẽ lên ngôi vô địch ở mùa đó.
Và bây giờ chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu về luật bóng chày mới nhất, được diễn ra khi hai đội bóng chày bất kỳ thi đấu với nhau. Trong bóng chày thì đội khách sẽ là đội tấn công trước còn đội chủ nhà sẽ phòng thủ trước.
Trận đấu bóng chày sẽ diễn ra bởi sự cạnh tranh của 2 đội bóng. Mỗi đội bóng sẽ có 9 người và trận đấu sẽ được diễn ra trong 9 hiệp trừ trường hợp Perfect game xảy đến. Kết thúc trận đấu, xét theo số điểm nhận được để phân định xem đội nào giành chiến thắng chung cuộc.
Chính vì vậy mà mục tiêu quan trọng nhất của môn bóng chày chính là ngi được càng nhiều điểm càng tốt và điểm trong môn bóng chày được gọi là Run.
Một run được ghi khi mà cầu thủ, trong khi tấn công, có thể đi qua hết các gôn (bases), tạo thành một hình vuông gọi là kim cương( 4 góc của sân thi đấu bóng chày là 4 vị trí mà người chơi sau khi đập bóng sẽ chạy về 4 góc này).
Khi bắt đầu chơi đội chủ nhà sẽ là đội phòng thủ trước và đội khách sẽ cố gắng để tấn công và ghi điểm(run).
_ Cách tính điểm theo luật chơi bóng chày:
Xuất phát từ vị trí đĩa nhà, cầu thủ tấn công sẽ cố gắng để có quyền chạy, tới căn cứ kế tiếp và chạm vào góc đó, sau đó sẽ trở lại căn cứ ban đầu(đĩa nhà). Hoàn thành được quá trình này thì run sẽ được tính cho đội tấn công.
Hình ảnh trên miêu tả vị trí tương ứng của các VĐV khi thi đấu bóng chày. mỗi một vị trí sẽ đảm nhiệm một nhiệm vụ khác nhau. Mô tả chi tiết về cách chơi của môn bóng chày sẽ được thể hiện chi tiết tại: Kỹ thuật đánh bóng chày
Tổng kết:
Như vậy chúng ta đã cùng nhau tìm hiểu những kiến thức cơ bản nhất về bộ môn bóng chày với luật bóng chày mới nhất, kích thước sân, dụng cụ thi đấu cũng như các thuật ngữ của bộ môn này. Hi vọng rằng bài viết đã cung cấp cho các bạn một kiến thức nền tảng để giúp các bạn tìm hiểu về môn thể thao đầy thú vị và thử thách này.
Cảm ơn tác giả! Mình đang cần tìm tài liệu về môn bóng chày. Wikithethao có thể viết về cách chọn mua dụng cụ chơi bóng chày được ko?
Cảm ơn bạn Hoàng Văn Nam tới đây mình sẽ viết về việc chọn mua tất cả các dụng cụ thể thao mong bạn sẽ thường xuyên ghé thăm website để nhóm mình có thể động lực viết bài nhé!
Cho hỏi trong bóng chày đội nào được chơi trước vậy?
Cảm ơn bạn Phạm Thành Tiến! Trong bóng chày thì đội khách sẽ là đội tấn công trước còn chủ nhà sẽ ở thế phòng ngự.
Cảm ơn tác giả bài viết phân tích khá sâu sắc, mặt dù giọng văn hơi mộc mạc nhưng đủ ý và khá công phu.
Cầu thủ có lục bị tròng tài đuổi . Ad giải thích giúp
Cảm ơn bạn một câu hỏi rất hay đáng ra mình nên bổ sung vào nội dung bài viết nhưng mình sẽ trả lời ngắn gọn như sau. Trong luật bóng chày thì một cầu thủ có thể bị đuổi khỏi trận đấu vì những hành vi sau:
1. Pitcher cố tình kéo dài thời gian khi ném bóng, bị trọng tài nhắc nhở nhưng vẫn câu giờ.
2. Đội bên phòng thủ dùng các tiểu xảo để che khuất tầm nhìn của Batter hoặc gây xao nhãng bị trọng tài phát hiện ra.
3. Bất kỳ VĐV bên nào dùng lời nói hoặc hành động để công kích, gây hấn với cầu thủ đối phương hay khán giả.
4. Dùng lời nói hoặc hành động phản cảm để phản đối quyết định của trọng tài.
5. Cố ý gây thương tích cho đối thủ trong quá trình thi đấu.